Zasiedzenie nieruchomości - zagadnienia ogólne

Zasiedzenie nieruchomości to instytucja prawa cywilnego, która pozwala nabyć na własność nieruchomość, bez obowiązku zapłaty, dzięki określonej ilości czasu, jaka musi upłynąć od faktycznego zajęcia nieruchomości.

Z definicji zasiedzenie oznacza nabycie określonego prawa własności do nieruchomości przez osobę nieuprawnioną, czyli formalnie nie posiadającą prawa własności, na skutek długotrwałego wykonywania tego prawa. Oczywiście takie nabycie wiąże się z utratą własności nieruchomości przez dotychczasowego właściciela. Taki stan rzeczy zawsze prowadzić będzie do sporu, który w każdym przypadku będzie rozstrzygać Sąd Rejonowy właściwy dla miejsca położenia spornej nieruchomości.

W drodze zasiedzenia można nabyć własność nieruchomości gruntowej, budynkowej i lokalowej. Zasiedzenie może dotyczyć tylko takiej rzeczy, która stanowi przedmiot własności, to znaczy, że nie można nabyć przez zasiedzenie np. pokoju w lokalu niestanowiącym odrębnej własności.
W jakim celu wprowadzono możliwość stosowania takiego sposobu nabycia prawa własności nieruchomości? Chodziło przede wszystkim o uregulowanie stanu faktycznego własności wielu nieruchomości, który był sprzeczny ze stanem forlmalno-prawnym. W praktyce często zdarzało się tak, że osoby kupowały nieruchomości na podstawie jedynie pisemnej umowy z właścicielem, który otrzymywał zapłatę i wydawał nieruchomość. Problem jednak w tym, że pod względem prawnym taka umowa nie wywołuje żadnych skutków prawnych, a czasem zdarza się, że po upływie lat sprzedający podważa fakt sprzedaży i stawia dodatkowe warunki finansowe. W takim wypadku jedynym ratunkiem dla nabywcy będzie właśnie złożenie do Sądu wniosku o zasiedzenie przedmiotowej nieruchomości.
Zgodnie z Ustawą o Kosztach Sądowych w Sprawach Cywilnych od wniosku o zasiedzenie pobiera się opłatę stałą w kwocie 2000 zł.

Wniosek o zasiedzenie może co do zasady złożyć każdy zainteresowany, czyli mający interes prawny w dokonaniu tej czynności. Najczęściej jest to osoba wskazana we wniosku jako nabywający własność albo jego następca prawny. Może zdarzyć się także, że wnioskodawcą będzie wierzyciel nabywającego przez zasiedzenie, którego celem będzie następnie licytacja nieruchomości. Natomiast uczestnikami postępowania o zasiedzenie są zawsze poprzedni właściciele, ich następcy prawni, ewentualnie inni zainteresowani.

Artykuł przygotował:

Adwokat
Krzysztof Kudlicki
Wspólnik Rodzewicz Kudlicki
Kancelaria Adwokacka Spółka Partnerska