W tym roku obchodzimy 50- lecie Jeziora Zegrzyńskiego, którego powstanie było możliwe dzięki budowie Stopnia Wodnego Dębe i Elektrowni Wodnej Dębe. Chociaż obchody jeziora rozpoczęły się już 24 maja 2013 roku uroczystą konferencją, która odbyła się w Serocku przy udziale organizatorów oraz Sponsora - PGE Obrót S.A., to 22 lipca 1963r. jest oficjalnie uznawany za dzień uruchomienia Elektrowni Wodnej Dębe.
Ogólną lokalizację Zalewu Zegrzyńskiego ustalono 13 lutego 1951 roku, a Stopnia Wodnego Dębe 20 września 1955 roku. Dla ówczesnych władz ważne było rozwijanie transportu wodnego. Zrodził się pomysł utworzenia drogi wodnej wschód - zachód rzekami Bug, środkowym odcinkiem Wisły i Notecią. Na Bugu zaplanowano budowę 5 stopni tworzących kaskadę. Stopień Wodny w Dębem na Narwi wybudowano jako pierwszy, do dzisiaj pozostał jedynym. W momencie powstawania był też pierwszym w Polsce obiektem tego typu na rzece nizinnej. Powstały jaz, elektrownia, pompownie. Zaprojektowano także śluzę, której ostatecznie nie wybudowano. Miejsce na nią znajduje się przy stopniu do dzisiaj.
Pomysł budowy stopnia wodnego Dębe narodził się w Centralnym Urzędzie Gospodarki Wodnej. Inwestorem była "Bugobudowa". Budowę obiektu rozpoczęto w 1958 roku, a zakończono dokładnie 22 lipca 1963 roku. Początkowo miał to być jeden ze stopni kaskady Bugu, ale pozostał niestety stopniem jedynym. Dokumentację techniczną opracowało Centralne Biuro Studiów i Projektów Budownictwa Wodnego "Hydroprojekt" w Warszawie. Generalnymi wykonawcami były przedsiębiorstwa: Warszawskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Wodnego-Inżynieryjnego "Hydrobudowa 1" i "Hydrobudowa 6". Jednocześnie ze stopniem został wykonany kanał Żerań i Zegrze ze śluzą na Żeraniu.
Stopień piętrzący wybudowano w dwóch etapach. W I etapie pod osłoną grodzy ze ścianki larsenowskiej wybudowano jaz i elektrownię z przepławką dla ryb, z ubezpieczeniami na górnym i dolnym stanowisku oraz inne obiekty zlokalizowane na lewym brzegu - poza naturalnym korytem rzeki.
W II etapie po przegrodzeniu rzeki i skierowaniu wody na jaz, wykonano zaporę ziemną łączącą jaz z prawym brzegiem.
Budynek elektrowni stanowi element piętrzący wodę. Jego część podziemna składa się z dwóch bloków żelbetowych, a w każdym z nich zamontowane zostały dwie turbiny. Część nadziemną stanowi hala maszyn z pomieszczeniami technologicznymi, nastawnią, rozdzielnią niskiego napięcia oraz halą montażową. Podstawowe wyposażenie elektrowni stanowią cztery turbozespoły z turbinami Kaplana o średnicy wirnika 4,8 m sprzężone z generatorami o mocy 6,25 MVA każdy. Moc instalowana elektrowni wynosi 20 MW, a średnia produkcja roczna to 91 GWh. Elektrownia połączona jest z Krajowym Systemem Elektroenergetycznym pięcioma liniami o napięciu 110 kV poprzez dwa transformatory blokowe o mocy 16 MVA każdy.
Podczas 50 letniej pracy elektrownia wyprodukowała ok. 4 696 GWh energii elektrycznej. Dłuższe wyłączenia pracy turbozespołów dla przeprowadzenia awaryjnych remontów zdarzyły się dwukrotnie: pierwsze po trzydziestu latach pracy elektrowni w 1993 r., gdzie urwała się jedna z łopat turbozespołu nr 2 i stwierdzono drgania odczuwalne w całej elektrowni, drugie awaryjne wyłączenie wystąpiło po kolejnych 20 latach, gdzie stwierdzono uszkodzenie chłodnicy turbiny i niewielki wyciek oleju w turbozespole nr 4.
"To perełka wśród elektrowni, choć niewielka, to dostarcza czystą i zdrową energię elektryczną, z której mogą korzystać klienci PGE" - mówi Paweł Prządka - Prezes Zarządu spółki PGE Obrót, która jest obecnie właścicielem elektrowni.
Zdjęcia z budowy elektrowni w Narodowym Archiwum Cyfrowym.
Brak komentarza, Twój może być pierwszy.
Dodaj komentarz