Pasażerowie zapłacą więcej przez skąpstwo gmin

W trakcie trwającej obecnie kampanii informującej o zmianie taryfy biletowej, wielu pasażerów, zadaje pytania z czego wynikają tak duże różnice w cenach biletów komunikacji miejskiej między pierwszą a drugą strefą. Zadają także pytania o to dlaczego mieszkańcy gmin podwarszawskich w większym stopniu odczują podwyżkę niż osoby mieszkające w stolicy. Czas więc rozwiać wątpliwości.

Na początek krótkie przypomnienie. Od 1 stycznia 2013 r. bilet 30-dniowy imienny ważny tylko w pierwszej strefie zdrożeje z 90 do 100 zł a cena takiego biletu ważnego w obu strefach wzrośnie ze 156 do 196 zł. Bilet 90-dniowy ważny tylko w pierwszej strefie kosztuje obecnie 220 zł. Od stycznia jego cena wzrośnie do 250 zł. Za taki sam bilet ważny w obu strefach biletowych trzeba obecnie zapłacić 370 zł. Po podwyżce jego cena będzie wynosiła 474 zł.

Odpowiadając na pytania pasażerów kierowane do ZTM warto na początku przybliżyć zasady organizacji komunikacji miejskiej poza granicami administracyjnymi Warszawy, a także podstawy prawne, na jakich opiera się współpraca między ZTM a gminami podwarszawskimi.

Każda gmina zgodnie z Ustawą o samorządzie gminnym jest zobowiązana do zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie lokalnego transportu zbiorowego (art. 7 ust 1 pkt 4). Gminy podwarszawskie, dostrzegając wymierne korzyści dla swoich mieszkańców płynące z realizacji tych zadań w ramach zintegrowanego z Warszawą systemu transportowego (m.in. wspólny bilet, oszczędność czasu i pieniędzy, zmniejszenie zatłoczenia ulic, zwiększenie bezpieczeństwa), a także wieloletnie doświadczenie ZTM w organizacji komunikacji zbiorowej, powierzyły realizację tego zadania właśnie Warszawie.

Znowelizowana ustawa o publicznym transporcie zbiorowym wymaga - do prowadzenia komunikacji miejskiej poza granicami administracyjnymi jednej gminy - utworzenia związku międzygminnego lub zawarcia międzygminnego porozumienia. Konsekwencją zawarcia takiego porozumienia jest obowiązek udziału danej Gminy w kosztach realizacji powierzonego zadania. Mówiąc prościej, gminy - które zleciły realizację obsługi komunikacyjnej - muszą za nią zapłacić! Obecnie ZTM w imieniu m.st. Warszawy ma podpisane porozumienia z 31 gminami oraz z powiatem wołomińskim.

Miasto st. Warszawa nie ma podstaw prawnych do tego by samodzielnie organizować transport podmiejski na terenie gmin, z którymi nie zawarło takiego porozumienia. Nie ma także podstaw do organizacji i finansowania przez m. st. Warszawę transportu w zakresie wykraczającym poza ramy finansowe ustalone w zawartym porozumieniu.

Należy zauważyć, że coraz większa atrakcyjność warszawskiej komunikacji miejskiej wynika z systematycznie realizowanych działań skupiających się na odnowie taboru komunikacyjnego, poprawie oferty przewozowej i komfortu przejazdu. A to wymaga sukcesywnego zwiększania wydatków budżetowych na funkcjonowanie transportu zbiorowego. Warszawa zwiększa systematycznie wydatki na funkcjonowanie komunikacji zbiorowej, z ok. 1 mld w roku 2004 do ponad 2,3 mld w bieżącym roku (ok. 18 proc. wydatków z budżetu, 116,19 zł miesięcznie na mieszkańca).

Zwiększa się także udział gmin podwarszawskich w finansowaniu obsługi komunikacyjnej, jednak w dalszym ciągu przekazywane przez gminy dotacje nie pokrywają nawet połowy rzeczywistych kosztów transportu publicznego poza granicami Warszawy. Średni udział współfinansowania przez gminy w latach 2004-2006 wynosił tylko ok. 20 proc. kosztów ponoszonych przez ZTM. W kolejnych latach wskaźnik pokrycia kosztów przez gminy systematycznie rósł do 25 proc. w 2008 r., do 30 proc. w 2010 r. i do 40 proc. w roku 2011 i 2012 (w przypadku transportu kolejowego w dalszym ciągu ok. 30 proc.) Gminy podwarszawskie przeznaczają na komunikację od ok. 0,2 proc. (Góra Kalwaria) do ok. 6,6 proc. (Łomianki) swojego budżetu. W przeliczeniu na mieszkańca (miesięcznie) gminy na transport zbiorowy wydają od 0,23 zł (Wołomin) do 21,73 zł (Wieliszew).

Gminy podwarszawskie współfinansując komunikację na tak niskim poziomie "przerzucają" niejako obowiązek ponoszenia większych kosztów na swoich mieszkańców. Stąd wynikają tak duże różnice w cenach biletów między pierwszą a drugą strefą biletową. Dlatego też również mocniej odczuwają oni podwyżki cen biletów.

Gminy, które chciałyby być objęte pierwszą strefą biletową powinny w większym stopniu współfinansować komunikację na swoim terenie - przynajmniej na poziomie 60 proc. To do danej gminy należy wybór czy chce znajdować się w pierwszej strefie taryfowej z niższymi opłatami za przejazdy przez pasażerów ale wyższym poziomem dofinansowania przez Gminę lub w drugiej strefie taryfowej z niższym udziałem własnym ale wyższymi cenami biletów dla pasażerów. I nie ma tu mowy o żadnym dyktacie ze strony Warszawy. Każda gmina jest suwerenna i samodzielnie w trosce o dobro swoich mieszkańców, podejmuje odpowiednie decyzje.

Jeśli jednak spojrzeć na rzeczywiste koszty podróży jakie ponoszą pasażerowie zarówno w pierwszej jak i drugiej strefie, paradoksalnie okaże się, że pasażerowie korzystający z biletów ważnych w obu strefach biletowych po podwyżce... będą podróżować nieco taniej od pasażerów używających biletów ważnych tylko w pierwszej strefie. Jak to możliwe?

Z wykonanej analizy liczby przejazdów wykonywanych przez pasażerów w obu strefach biletowych wynika, że pasażerowie korzystający z biletów 30-dniowych imiennych ważnych tylko w pierwszej strefie za jeden przejazd zapłacą po podwyżce 2,38 zł a posiadacze biletów 30-dniowych imiennych ważnych w obu strefach - 2,33 zł. Pasażerowie podróżujący na podstawie biletów 90-dniowych imiennych ważnych tylko w pierwszej strefie zapłacą po podwyżce za jeden przejazd 1,98 zł, a osoby korzystające z takich biletów ważnych w obu strefach - 1,88 zł.

/ZTM Warszawa/

O nowej taryfie biletowej ZTM przeczytaj także tutaj:

Od nowego roku podwyżka cen biletów ZTM

Zasady korzystania z biletów ZTM po 1 stycznia